CỤC THÚ Y
Trên thế giới, theo thông tin từ Tổ chức Thú y thế giới (OIE), tính từ năm 2017 đến ngày 18/02/2019, đã có 20 quốc gia báo cáo bệnh Dịch tả lợn Châu Phi (DTLCP). Tổng cộng đã có hơn 1,08 triệu con lợn buộc phải tiêu hủy.
Tại Trung Quốc, thông tin từ OIE và Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO), từ ngày 03/8/2018 đến ngày 18/02/2019, Trung Quốc thông báo tổng cộng có 105 ổ DTLCP xuất hiện tại 25 tỉnh (trong đó có nhiều ổ dịch xảy ra tại tỉnh Vân Nam và Quảng Đông gần biên giới với Việt Nam). Tổng cộng đã có hơn 950 nghìn con lợn các loại buộc phải tiêu hủy.
Ngày 17/01/2019, một con lợn chết được tìm thấy trên đảo Mẫu Đơn Giang (đảo hoang không có người ở), Liên Giang, Đài Loan cho kết quả dương tính với bệnh DTLCP. Kết quả giải trình tự gien của vi rút này tương đồng 100% với vi rút DTLCP tại Trung Quốc.
Ngoài ra, theo một số nguồn tin, khả năng bệnh DTLCP đã xuất hiện tại một số nước trong khu vực nhưng chưa được thông tin chính thức. Như vậy, nguy cơ dịch bệnh lây lan diện rộng ở các nước trong khu vực là rất cao.
Bộ NN-PTNT nhận định, trên thế giới, trong những năm vừa qua, bệnh DTLCP đã lây lan rất nhanh từ nước này qua nước khác. Ví dụ như dịch bệnh đã xảy ra tại Liên bang Nga, sau đó đã được phát hiện mầm bệnh, ổ dịch tại các nước như Trung Quốc, Đài Loan và Mông Cổ, nên nguy cơ dịch bệnh lây lan sang Việt Nam và các nước khác là rất cao (có thể thông qua vật chủ trung gian như chim di cư tiếp xúc với lợn chết, có mầm bệnh được mang từ nơi này, nơi khác).
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến kiểm tra và chỉ đạo công tác phòng, chống dịch bệnh động vật tại Hà Nội, Hòa Bình vào tháng 01/2019
"Mặt khác, yếu tố con người và phương tiện vận chuyển đi từ nơi này, sang nơi khác. Ví dụ: Tại Trung Quốc, nghiên cứu dịch tễ của 68 ổ dịch đã chỉ ra rằng 3 nguyên nhân chính làm bệnh Dịch tả lợn Châu Phi lây lan, bao gồm: 46% là do phương tiện vận chuyển và do con người nhưng không thực hiện vệ sinh, phun thuốc khử trùng tiêu độc; 34% là do sử dụng thức ăn thừa và 19% là do vận chuyển lợn sống và các sản phẩm của lợn giữa các vùng", Bộ NN cho hay.
Ngoài ra, việc buôn bán, vận chuyển, tiêu thụ lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, không rõ nguồn gốc, nhất là tại các tỉnh biên giới phía Bắc vào dịp cuối năm và Tết Nguyên đán; tần suất vận chuyển lợn, sản phẩm lợn gia tăng mạnh vào các tháng cuối năm và dịp Tết Nguyên đán; Lượng khách đi du lịch từ các nước qua đường bộ, đường hàng không và đường biển vào Việt Nam rất lớn, nhất là khách từ các nước Châu Á thường có thói quen mang theo thực phẩm có chứa thịt lợn nên có thể đưa mầm bệnh DTLCP vào Việt Nam (tương tự như đã phát hiện tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan,...); Hoạt động thương mại, giết mổ lợn trong nước tăng mạnh vào dịp Tết Nguyên đán... cũng là những nguyên nhân lây lan dịch nhanh chóng.
Theo Bộ NN-PTNT, do bệnh DTLCP không lây nhiễm và gây bệnh ở người, nên nhiều người dân vì lợi ích trước mắt, vì giá lợn hơi các tháng cuối năm cao nên không quan ngại dịch bệnh, vẫn buôn bán, vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ lợn chết, lợn bệnh, lợn không rõ nguồn gốc làm cho dịch bệnh lây lan, khó kiểm soát.
Tại nước ta, phần lớn hiện nay vẫn là chăn nuôi nhỏ lẻ, mật độ chăn nuôi cao, khó hoặc không thực hiện đầy đủ, thường xuyên các biện pháp vệ sinh phòng bệnh; tình trạng sử dụng thực phẩm thừa trong chăn nuôi là khá phổ biến, nên nếu chủ chăn nuôi sử dụng các sản phẩm thịt lợn dư thừa sẽ dẫn đến dịch bệnh lây lan nhanh.
Thời tiết biến đổi bất lợi, rét và mưa nhiều, tạo điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh phát triển, lây lan; trong khi hiện nay chưa có vắc xin và thuốc điều trị được bệnh DTLCP.
Trước tình hình đó, ngày 12/9/2018, Bộ NN-PTNT tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện khẩn số 1194/CĐ-TTg về việc tập trung triển khai các biện pháp ngăn chặn bệnh DTLCP xâm nhiễm vào Việt Nam.
Ngày 14/9/2018, Bộ NN-PTNT tham mưu Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng chủ trì “Hội nghị trực tuyến triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh động vật vụ Thu Đông và ngăn chặn bệnh DTLCP xâm nhiễm vào Việt Nam”.
Bộ NN-PTNT cũng đã ban hành hàng chục văn bản như các Công điện, Chỉ thị, văn bản hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ nhận biết, chẩn đoán xét nghiệm, giám sát dịch bệnh và phòng, chống bệnh DTLCP xâm nhiễm vào Việt Nam. Trong đó, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ NN&PTNT ký và tổ chức thực hiện Quyết định số 4527/QĐ-BNN-TY ngày 15/11/2018 ban hành “Kế hoạch hành động ứng phó khẩn cấp với bệnh DTLCP”.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chủ trì tổ chức diễn tập phòng và ngăn chặn bệnh DTLCP xâm nhiễm vào Việt Nam tại Lào Cai vào ngày 05/12/2018
Cục Thú y cũng đã hàng chục văn bản chỉ đạo, điều hanh, hướng dẫn công tác phòng, chống bệnh như thành lập 8 đội phản ứng nhanh, hướng dẫn lấy mẫu, tổ chức lấy mẫu xét nghiệm,…
Các Bộ, ngành, địa phương trong toàn quốc có liên quan cũng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các cơ quan chuyên môn từ Trung ương đến địa phương để tổ chức triển khai các biện pháp phòng, ngăn chặn bệnh bệnh DTLCP xâm nhiễm vào Việt Nam theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và hướng dẫn của Bộ NN&PTNT.
Bộ cũng tổ chức nhiều hội nghị như Hội nghị phòng, chống bệnh Dịch tả lợn Châu Phi cho các tỉnh phía Bắc vào ngày 12/11/2018, cho các tỉnh phía Bắc vào ngày 29/11/2018; Hội nghị diễn tập ứng phó với bệnh DTLCP tại Lào Cai vào ngày 05/12/2019; Hội nghị phòng, chống dịch bệnh động vật vào ngày 15/02/2019.
Từ tháng 8/2018 đến nay, Bộ NN-PTNT, các địa phương đã thành lập hàng chục Đoàn công tác liên ngành có đại diện các Bộ, ngành tham gia và do Lãnh đạo Bộ NN-PTNT, lãnh đạo địa phương làm trưởng đoàn trực tiếp đến các hàng chục tỉnh, thành phố trọng điểm (Hà Nội, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai, Hòa Bình,.…) để tổ chức kiểm tra, hướng dẫn và đôn đốc việc thực hiện các biện pháp phòng, ngăn chặn dịch bệnh DTLCP xâm nhiễm vào Việt Nam.
Để tăng cường kiểm soát vận chuyển để ngăn chặn bệnh xâm nhiễm vào Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo nghiêm cấm mọi hình thức vận chuyển, buôn bán, giết mổ, tiêu thụ lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, không rõ nguồn gốc, kể cả hình thức cho, tặng của các tổ chức, cá nhân và cư dân khu vực biên giới.
Bộ NN-PTNT đã có các văn bản gửi Đại sứ quán các nước có bệnh DTLCP (Ba Lan, Hung-ga-ri và Bỉ) thông báo về việc tạm dừng nhập khẩu lợn, sản phẩm của lợn từ các tỉnh (vùng) có bệnh DTLCP theo đúng quy định của Việt Nam và thông lệ quốc tế.
Tập trung ngăn chặn, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật từ nước ngoài vào Việt Nam; Tổ chức giám sát chặt chẽ tại cửa khẩu, đường mòn, lối mở khu vực biên giới đối với người và phương tiện vận chuyển xuất phát từ các nước có bệnh DTLCP nhập cảnh vào Việt Nam.
Tổ chức tuyên truyền đến cộng đồng dân cư để người dân không tham gia các hoạt động buôn bán, vận chuyển lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu vào trong nước tiêu thụ.
Chẩn đoán xét nghiệm bệnh DTLCP
Từ năm 2013, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo các cơ quan thú y đã phối hợp với FAO tổ chức tập huấn và cung cấp nguyên vật liệu chẩn đoán xét nghiệm bệnh DTLCP; ban hành Quy trình xét nghiệm bệnh DTLCP bằng kỹ thuật Real-time PCR để áp dụng chung cho tất cả các phòng thử nghiệm; đã tham gia chương trình đánh giá và đạt yêu cầu về độ thuần thục với phòng thí nghiệm tham chiếu về bệnh DTLCP của OIE.
Đến nay, tất cả 8 phòng thử nghiệm của Cục Thú y đã thực hiện tốt việc xét nghiệm bệnh DTLCP bằng kỹ thuật Real-time PCR, PCR thường và ELISA (là các kỹ thuật hiện đại nhất và được nhiều nước trên thế giới đang sử dụng).
Giám sát, lấy mẫu xét nghiệm phát hiện bệnh DTLCP
Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo các cơ quan thú y tổ chức lấy mẫu xét nghiệm bệnh DTLCP đối với các loại lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, vận chuyển trái phép từ nước ngoài vào Việt Nam; các loại lợn phát hiện bị bệnh, nghi bị bệnh tại các điểm, cơ sở giết mổ lợn hoặc trong quá trình vận chuyển. Tính đến hết tháng 01/2019, tổng cộng đã có hàng nghìn mẫu được xét nghiệm bệnh DTLCP bằng kỹ thuật Real-time PCR.
Nguồn: www.nongnghiep.vn, www.cucthuy.gov.vn